…i zagadnień związanych. Wigry, 7-13 września, 2014
Kongres sponsorowany przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, grant nr 1194/P-DUN/2014
“Congress on the Origins of the state and related subjets” (Kongres na temat Pochodzenia Państwa i zagadnień związanych).Wigry, 7-13 września, 2014
Organizatorzy instytucjonalni:
The International Union of Anthropological and Ethnological Sciences, Commission on Theoretical Anthropology
Komitet Nauk Etnologicznych Polskiej Akademii Nauk.
Uniwersytet Wrocławski
Instytut Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego
Oddział Polski the Explorers Club
Muzeum Regionalne w Suwałkach
Patronat naukowy:
Profesor Marek Bojarski, Rektor Uniwersytetu Wrocławskiego i
Profesor Alojzy Nowak, Prorektor Uniwersytetu WarszawskiegO
Patronat lokalny:
Pan Czesław Renkiewicz, Prezydent Miasta Suwałki
Kongres sponsorowany przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, grant nr 1194/P-DUN/2014
Sprawozdanie z przebiegu.
W założeniu Kongres był podzielony na 3 dni obrad oraz jeden dzień przeznaczony był na objazd terenowy na Litwę (Muzeum w Kernavė i Muzeum Zamku w Trokach).
Udział wzięło ok. 50 uczestników, w tym wystąpienia ok. 25 badaczy, głównie z zagranicy.
Na poziomem naukowym czuwała Komisja kwalifikacyjna, w składzie: prof. prof. Renée Hagesteijn, Nikolay Kradin, Chapurukha Kusimba, Aleksander Posern-Zieliński, Michał Tymowski, Mariusz Ziółkowski i Petr Skalník.
Badania nad wczesnym państwem nie są rzecz jasna nowością na gruncie polskiej nauki. Choć trudno byłoby wyznaczyć jakąś konkretną datę początku tej klasy rozważań naukowych, na pewno szersze zainteresowania tym zagadnieniem zaznaczyło się przy okazji realizacji programu tzw. “badań millenijnych”, czyli związanych z obchodami Tysiąclecia Państwa Polskiego, w latach 1960. Wówczas to badacze z różnych dyscyplin rozważali kwestię genezy Państwa Piastów, starając się między innymi dociec, jaki były mechanizmy tego procesu i co zadecydowało o jego sukcesie, a o porażce podobnych prób podjętych np. na obszarze Połabia.
Dość szybko okazało się jednak, że znalezienie odpowiedzi na te pytania wymaga wyjścia na grunt badan porównawczych, tj. zestawienia procesów z terenów polskich z podobnej klasy zjawiskami w innych częściach Europy i reszty świata. Zainteresowanie taką porównawczą perspektywą zaowocowało m.in. konferencją interdyscyplinarną n/t „Geneza i funkcjonowanie wczesnych form państwowości na tle porównawczym” na Uniwersytecie Warszawskim (1990). Równolegle do rozwoju badań porównawczych, ośrodki poznański i wrocławski kontynuowały prace nad kwestią początków państwowości. I znów osiągniecia te wymagały konfrontacji o charakterze porównawczym, czemu posłużyła krajowa konferencji na temat wczesnych form państwowości, która odbyła się w Poznaniu na jesieni 2012 r. Jej niewątpliwy sukces, o którym mogli się osobiście przekonać obecni na niej przedstawiciele Komisji Antropologii Teoretycznej Międzynarodowej Unii Nauk Antropologicznych i Etnologicznych (IUAES), zdecydował o tym, że gremium to postanowiło powierzyć Polsce organizację międzynarodowego Kongresu w roku 2014.
Zarząd Oddziału Polskiego The Explorers Club uważał przystąpienie do organizacji Kongresu za formę realizacji swych zadań statutowych, a szczególnie międzynarodowej promocji polskiej nauki i odkryć, w tym archeologicznych. W tym konkretnym kontekście była możliwość rozpropagowania polskich badań nad Jaćwingami (badania w Szurpiłach) wydawała się szczególnie cenna. Warto też zaznaczyć, że 5 członków Oddziału Polskiego the Explorers Club zajmuje się w swej praktyce zawodowej bezpośrednio problematyką wczesnych form państwowości.
O wyborze lokalizacji Kongresu w Polsce północno-wschodniej (Klasztor i Centrum Konferencyjne w Wigrach) zdecydowały:
– chęć przyciągnięcia do udziału w obradach badaczy z krajów bałtyckich i skandynawskich. Organizatorzy liczyli zwłaszcza na możliwość przyłączenia się do organizacji badaczy litewskich, czemu służyła m.in. jednodniowa sesja wyjazdowa na Litwie, w Kernave i Trokach.
– Z drugiej strony Organizatorzy przybliżyli międzynarodowemu gronu specjalistów stosunkowo mało znaną kwestie nieudanych prób powstania państwowości pruskich i jaćwieskich, co było również istotne z punktu widzenia rozważań teoretycznych na temat genezy wczesnego państwa.
– Wreszcie samo miejsce obrad, tj. kompleks klasztorny w Wigrach oferował zarówno dobre warunki dla tego typu wydarzeń jak i zapewnił pewną izolację i spokój, bardzo istotny dla owocnego przebiegu obrad, a trudny do zapewnienia w większych aglomeracjach.
Należy też podkreślić, że o sukcesie Kongresu zdecydował też znakomita współpraca z Muzeum Regionalnym w Suwałkach, którego Dyrektor, dr Jerzy Brzozowski, był zarazem członkiem Komitetu Organizacyjnego.Niezwykle serdeczne przyjęcie
przez władze miejskie Suwałk i wparcie udzielone przez Prezydenta Miasta Czesława Renkiewicza pozostaną na zawsze w pamięci uczestników Kongresu.
PROGRAMME
Sunday 7 September
Arrival of participants
19:00 Informal opening of the congress
Monday 8 September
8:00
Departure from Wigry to Suwalki
8:30
Welcome by Jerzy Brzozowski, director of Suwalki Regional Museum in the presence of Suwalki City Government
8:45 – 10:00
Guided tour of the museum
10:00 – 10:20
Coffee break
10:20 – 11:40
Scientific session on „The Yachvings – precursors of the state“ (two papers and discussion)
11:50
Departure by bus to Puńsk
12:30 – 13:45
Lunch break
14:00 – 15:00
Guided tour through the open-air ethnographic museum at Puńsk
15:00
Departure to Szurpiły
15:40 – 17:40
Tour of mediaeval locality Szurpiły – administrative-ceremonial-defense centre of the Yachvings
17:40 Return to Wigry
18:30 – 19:45
Free time at Wigry
19:15
Departure by bus to Suwalki
20:15
Suwałki – Festive dinner offered by the Lord Mayor of Suwalki
Tuesday 9 September
9:00-9:30
Official opening of the congress
Speakers: Vice-Rector of the University of Warsaw Prof. Alojzy Nowak
Mariusz Ziólkowski, Aleksander Posern-Zieliński, Petr Skalník
Session 1 Chair: D. Blair Gibson
9:30-10:00
Anna Malewska-Szalygin
The images of the nation-state in highlanders’ local discourses in the beginning of 21st century.
10:00-10:30
Alexey Shchavelev
Knyaz Oleg’s Rus’ and konungr Harald Fairhair’s Norway: Typological and historical analogies
10:30 Coffee and tea break
Session 2 Chair: Andrzej Buko
11:00-11:30
Mariusz Filip
The political organization of Mieszko I. The notion of tribe in the research on the origins of the state
11:30-12:00
Oleg Łatyszonek and Hienadzi Semianchuk
Early state-building on the territory of Belarus in the 9th – the beginnings of 11th century
12:00-12:30
Roman Michałowski
Religious rigorism and the emergence of Slavic state (Bohemia and Poland, 10th-11th c.)
12:30-14:00 Lunch break
Session 3 Chair: Francis Lankester
14:00-14:30
Janusz Czebreszuk (presented by Mateusz Jaeger)
The complicated beginnings. To the oldest civilizations of Europe.
14:30-15:00
Sergey V. Dobrolyubov
The statehood formation in Rus and Russia: Theoretical schema and empirical data
15:00-15:30
Evgeny Vdovchenkov
Ekzopolitarian model of nomads politogenesis: The case of Don Sarmatians
15:30-16:00 Tea and coffee break
Session 4 Chair: Nikolay Kradin
16:00-16:30
Elena A. Okladnikova
Proto-state symbols in the EPI-paleolithic Middle East
16:30-17:00
Pierre Senécal
Premises for the elaboration of an early state matrix
17:00-18:00
Discussion
Wednesday 10 September
Session 5 Chair: Michał Tymowski
9:00-9:30
Marek Pawelczak
Caravan routes and political organization in the 19th century East African interior
9:30-10:00
Michal Leśniewski
Commando system as backbone of Griqua and Korana chiefdoms and states in the late 18th and the early 19th centuries
10:00-10:30
Vladimir A. Popov
The networking of “communities on jamu” as a way of political centralization process in pre-colonial West Africa
10:30-11:00 Coffee and tea break
Session 6 Chair: Pierre Senécal
11:00-11:30
Francis Lankester
Egypt – from Upper Egyptian rural petty polities to unitary state
11:30-12:00
Aleksey A. Romanchuk
“The Horus and Seth argument” and the emergence of Early Kingdom of Ancient Egypt
12:00-12:30
Joanna Modrzejewska-Leśniewska
Afghanistan – ordinary state, failed state, or something else?
12:30-14:00 Lunch break
Session 7 Chair: Renée van Kessel-Hagesteijn
14:00-14:30
Mariusz Ziółkowski
The huacas and the Cross: the ideological basis of the neo-Inca state of Vilcabamba
14:30-15:00
Aleksander Posern-Zieliński
Indigenous peoples, expanding state, and the hiddle ground theory. The case of Mapuche socio-political transformation during colonial times
15:00-15:30
Michał Tymowski
Booty and the formation of Early States
15:30-16:00 Tea and coffee break
Session 8 Chair: Elena A. Okladnikova
16:00-17:30 Discussion
Thursday 11 September
Session 9 Chair: Aleksander Posern-Zieliński
9:00-9:30
D. Blair Gibson
Strong states, weak states and chiefdom confederacies
9:30-10:00
Nikolay Kradin
Origins of the state in comparative perspective
10:00-10:30
Petr Skalník
War as a decisive factor in state origins
10:30-11:00 Coffee and tea break
Session 10: Chair
11:00-11:30
Renée van Kessel-Hagesteijn
Combining crossovers in studying political dynamics – hopefully benefitting Early State research
11:30-12:00: Chair: Mariusz Ziółkowski
Ludomir Lozny
Sphere of authority as an analytical unit to assess levels of political integration
12:00-12:30
J. Daniel Rogers
Trajectory and dynamics in a theory of state formation
12:30-14:00 Lunch
Session 11 Chair: Petr Skalník
14:00-15:30
General discussion
15:30-16:00 Tea and coffee break
Session 12 Chair:Ludomir Lozny
16:00-17:30
COTA as a platform for continuous coordinated research on state origins
Publications, journal Social Evolution and History
Future meetings, networking
Closing of the academic programme
19:00 Dinner
Friday 12 September
9:00-18:00 Guided visit to Trakai Castle and Kernave Archaeological Site (Lithuania)
Discussion: The Origins of the Lithuanian State (Great Duchy of Lithuania)
Saturday 13 September
Departure after breakfast
