HENRYK BRONISŁAW ARCTOWSKI (1871-1958)

Polarnik, geofizyk, geolog, geograf, meteorolog, glacjolog.

Kierownik naukowy pierwszej międzynarodowej naukowej wyprawy polarnej, która zimowała w Antarktyce.

Pierwszy Polak przyjęty do The Explorers Club

„Moim największym szczęściem byłoby uczynić moje życie użytecznym dla ludzkości… chciałbym przez moją pracę przyczynić się do zwycięstwa prawdy i upowszechniania postępu…” – pisał  26-letni Henryk Arctowski. Swój życiowy program bardzo konsekwentnie zrealizował. I choć był czas, ze stracił wszystko, co posiadał, to powinien czuć się bardzo szczęśliwy…

Henryk Arctowski w Waszyngtonie (marzec 1940).
Źródło: Wikimedia Commons
Czytaj dalej

JAN REINHOLD (1729-1798) i JERZY ADAM (1754-1794) FORSTEROWIE

Ojciec i syn Forsterowie wzięli udział w podróży dookoła świata kapitana Jamesa Cooka w latach 1772-1775, uczestnicząc w odkryciach geograficznych

Do dziś nie milkną spory o narodowość obu badaczy. Jan – ojciec, miał w tym względzie opinię jednoznaczną – uważał się po prostu za porządnego człowieka i chrześcijanina. Jerzy – syn, był bez wątpienia kosmopolitą, choć pod koniec życia, w słowach skierowanych do niemieckiego ministra edukacji wyraził się jasno przynajmniej kim nie jest: “… urodziłem się na ziemi polskiej o milę od Gdańska i opuściłem tę ziemię rodzinną, gdy przeszła pod panowanie pruskie, a więc nie jestem Prusakiem”.

Czytaj dalej

GASPAR DA GAMA (1450-1510)

Podróżnik, nawigator, współodkrywca Brazylii

„Bez Żydka z Poznania po Indji krążącego, a chrztem Gaspar da Gama, zwanego, Vasco da Gama 1498 i Kabral 1500 nie mieliby tego powodzenia w swych wyprawach, jakie on im zjednał” tak wspomina Gaspara da Gama Joachim Lelewel w swym dziele pt. „Polska. Dzieje i rzeczy jej”, wydanym w Poznaniu w 1858 r.

Czytaj dalej

BRONISŁAW MALINOWSKI (1884-1942)

Etnolog, antropolog, humanista, badacz życia i obyczajów ludności Melanezji

Bazą wypraw Bronisława Malinowskiego był Port Maresby na Nowej Gwinei, dzisiaj stolica Papui Nowej Gwinei. Podczas wyprawy w 1914 r. najdłużej przebywał na wyspie Mailu, gdzie obserwował życie codzienne, obyczaje miejscowej ludności. Celem tych obserwacji była analiza podobieństwa tej ludności do australijskich Aborygenów. Na dłużej, w latach 1915-1917 zatrzymał się na Wyspach Trobriandzkich, leżących na wschód od Nowej Gwinei, gdzie prowadził intensywne badania i obserwacje etnologiczne. Mimo, że większą część życia spędził w Anglii, to jednak w Polsce drukowano jego prace.

Portret Bronisława Malinowskiego
Źródło: Malinowski B. „Wierzenia pierwotne i formy ustroju społecznego. O zasadzie ekonomii myślenia”, PWN, 1984
Czytaj dalej

JAN STANISŁAW SZTOLCMAN (1854-1928)

Zoolog, podróżnik, ornitolog, badacz Ameryki Południowej,

odkrył m.in. nowe gatunki ptaków występujące w tym regionie.

„Skłonność do podróżowania czułem w sobie od lat najmłodszych, a krainy podzwrotnikowe były zawsze moim snem złotym” – pisał Jan Stanisław Sztolcman w swej książce o pobycie w Peru.

Urodził się 19 listopada 1854 r. w katolickiej mieszczańskiej rodzinie w Warszawie, znajdującej się wówczas pod zaborem rosyjskim. Ciekawość świata i marzenie o podróżach rozbudziły w nim książki przygodowe, podsuwane przez najbliższych: „Robinson szwajcarski” J. D. Wyssa, wzorowany na „Robinsonie Crusoe” Daniela Defoe, powieści Thomasa Mayne-Reida, Juliusza Verne’a. W wieku gimnazjalnym pochłaniał literaturę i planował podróże. „Zdecydowany byłem w razie, gdyby mnie oczekiwania moje zawiodły albo wstąpić do marynarki, albo wprost powędrować gdzieś do któregoś z portów i nająć się jako chłopiec okrętowy”.

Jan Sztolcman przed 1928 r.
Źródło: Wikimedia Commons
Czytaj dalej